Słowo „szampan” funkcjonuje w języku jako synonim wina musującego, choć większość tego typu trunków w rzeczywistości nie spełnia kryteriów tego miana. Przywykliśmy, że „szampanem” wnosimy toasty podczas ważnych okazji, takich jak wesela, rocznice, urodziny czy Sylwester. W jaki sposób odróżnić prawdziwego szampana od wina musującego? Co łączy oba napoje?

Szampan kojarzy nam się z wyjątkowymi okazjami. Nie jest to trunek popijany do pizzy lub podczas oglądania telewizji. W naszej kulturze utarło się, że toast wznoszony tym napojem wskazuje na wyjątkową okazję: ukończenie szkoły, awans w pracy, wesele, podwyżkę, jubileusz lub zabawę sylwestrową. Rangę imprezy podkreśla zarówno delikatny smak alkoholu, jak i przyjemnie musujące bąbelki wydostające się ze smukłego kieliszka. W takich chwilach mało kto myśli o tym, że… nie pije prawdziwego szampana. W rzeczywistości trunek ten jest bardzo drogi i ekskluzywny, wobec czego znakomita większość społeczeństwa zadowala się jego tańszym substytutem, czyli winem musującym. Czym różnią się oba alkohole?

Prawdziwy szampan uznawany jest za najbardziej elegancki napój wyskokowy na świecie. Wykwintność tego trunku podkreślana jest przez jego wyjątkowość i unikalność. Oryginalny szampan produkowany jest w Szampanii. Region ten jest najbardziej wysuniętym na północ obszarem Francji, znanym z dość trudnych warunków atmosferycznych. Klimat nie sprzyja hodowli winogron: panuje tam niska temperatura, mróz oraz ulewne deszcze. Paradoksalnie, to właśnie te niedogodności odpowiadają za wynalezienie szampana, a raczej opracowanie specyficznej metody jego produkcji. Problematyczne warunki uniemożliwiały wykorzystywanie tradycyjnych sposobów wytwarzania wina. W związku z tym stosuje się tam powtórną fermentację – to właśnie ona odpowiada nie tylko za charakterystyczny smak szampana, ale również za obecne w nim bąbelki. Ciekawostką jest fakt, że szampan nie bez powodu spożywany jest w celu uczczenia wielkich sukcesów: sposób jego wytwarzania w dosłowny sposób nawiązuje do triumfu nad przeciwnościami.

W istocie szampan nie jest niczym innym jak właśnie winem musującym. Nie oznacza to jednak, że każde wino musujące można nazwać szampanem. Poza kwestiami geograficznymi, ważną rolę odgrywa tutaj również szczep winogron wykorzystywany do produkcji napoju. Aby powstał szampan, należy użyć trzech rodzajów tych owoców: pinot meunier, pinot noir oraz chardonnay.

Wbrew obiegowej opinii nie można postawić znaku równości pomiędzy winem musującym a gazowanym. W przypadku tego drugiego następuje sztuczne wtłoczenie dwutlenku węgla do trunku. Wino musujące różni się od niego tym, że bąbelki powstają w sposób naturalny, podczas fermentacji. W prawdziwym szampanie nie ma również mowy o dosładzaniu napoju cukrem lub poprawianiu jego smaku za pomocą chemicznych, sztucznych składników.

Nie da się ukryć, że szampan od innych win musujących różni się także pod względem ceny. Prawdziwy, oryginalny szampan kosztuje naprawdę sporo, wobec czego mało kto może sobie pozwolić na raczenie się nim na co dzień. Na szczęście nieco tańsze wina musujące wcale nie muszą odbiegać od niego smakiem: jeśli zostały wyprodukowane tą samą metodą (tzn. bez sztucznego nasycania napoju dwutlenkiem węgla), spokojnie możemy po nie sięgnąć. Warto zaznaczyć, że w przypadku szampana często dopłacamy za samą nazwę, która jest zastrzeżona geograficznie. Zarówno oryginalny szampan, jak i pozostałe rodzaje win musujących występują w szerokiej gamie smakowej: od słodkiego aż do wytrawnego, wobec czego każdy jest w stanie znaleźć wśród nich coś dla siebie.

Szampana i inne wina musujące łączy również sposób podawania. Trunki te serwujemy dobrze schłodzone, w zimnych kieliszkach. Wysokie, proste naczynia przeznaczone do tego celu nazywamy flute (flet), a używane przez koneserów, zwężające się ku górze: tulip (z powodu ich podobieństwa do kwiatu tulipana). Kształt tych kieliszków nie tylko cieszy oko – jest zdeterminowany przede wszystkim funkcjonalnością. Wąskie, długie naczynia sprawiają bowiem, że zarówno aromat, jak i bąbelki ulatniają się znacznie wolniej niż w przypadku niskich, szerokich pucharków.

Podobnie jak inne wina, szampana należy dobierać do dań, w których towarzystwie jest podawany. Jeśli naszym celem jest pobudzenie apetytu gości, jako aperitif możemy zaserwować im wino wytrawne lub półwytrawne. Dobrze sprawdzi się także podczas jedzenia przystawek i przekąsek. Najlepiej komponuje się z takimi specjałami jak owoce morza, sushi, kawior, sery, jajka, potrawy mączne oraz przysmak Francuzów, czyli żabie udka. Słodki lub półsłodki szampan sprawdzi się jako dodatek do deserów, dań o słodkim smaku oraz owoców (klasycznym połączeniem jest szampan i truskawki). Można go podać również po skonsumowaniu posiłku. Zarówno szampan, jak i każde inne wino musujące nie smakują dobrze podane do zup, wędzonych ryb lub potrawy z dużą dawką octu. Nie należy ich pić również na mocno obciążony żołądek lub po spożyciu wysokoprocentowych alkoholi.