Słowo „szampan” kojarzy się ze specjalnymi okazjami, świętowaniem i luksusem. Jednocześnie chyba nie ma trunku, który byłby częściej „podrabiany”. Przeciętny Polak nie ma pojęcia, jak smakuje oryginalny napój z Szampanii, za to niejednokrotnie wznosił toasty przy pomocy taniego wina musującego z Rosji. Czy w zalewie uproszczeń pamiętamy jeszcze, czym charakteryzuje się prawdziwy szampan? Jak odróżnić go od takich alternatyw jak prosecco czy wino musujące?

Zabawa sylwestrowa, urodziny, jubileusz, awans w pracy, wesele… Wszystkie te okazje łączy jedno: naturalna potrzeba ich celebrowania, zaznaczenia, że są to wyjątkowe dni wymagające specjalnej oprawy. A jak świętowanie, to szampan – chyba każdy z nas ma to samo skojarzenie. Nic nie komponuje się lepiej z wznoszonymi co rusz toastami, jak słynne bąbelki. Niestety, nie każdy z nas może pozwolić sobie na nabycie prawdziwego, oryginalnego musującego trunku. Większość osób musi zadowolić się jego mniej lub bardziej udanymi zamiennikami. Z reguły nawet nie silimy się na podkreślanie różnic i wszystkie wina musujące określamy mianem szampana. Jest to nie tylko wygodne, ale również przyjemne – dzięki temu nie myślimy o tym, że napój, który sączymy, jest jedynie imitacją czegoś, co zdecydowanie wolelibyśmy pić, gdyby pozwalały nam na to fundusze. Jednak niezależnie od indywidualnej możliwości nabycia szampana, warto umieć odróżnić go od innych win musujących. Dzięki temu, kiedy będziemy mieli okazję do spróbowania tego szlachetnego trunku, będziemy w stanie naprawdę go docenić.

Pierwszą i najbardziej oczywistą różnicą, pozwalającą na rozpoznanie szampana, jest jego niemała cena. Osobom, które przyzwyczaiły się do najtańszych imitacji niemających nic wspólnego z pierwowzorem, może się ona wydać szokująca: za butelkę prawdziwego szampana zapłacimy co najmniej 120 zł (warto jednak pamiętać, że jest to najniższa z możliwych, dość rzadko spotykana cena). Górne limity znajdują się zaś naprawdę wysoko: najdroższy szampan w naszym kraju wart jest 10 tysięcy złotych, natomiast najkosztowniejsza butelka tego napoju na całym świecie kosztuje aż 1,2 miliona funtów. Jak wiadomo, najtańsze wino musujące można nabyć już za kilka złotych, jednak lepiej nie być aż tak oszczędnym – trunki za taką cenę po prostu muszą odznaczać się najniższą jakością i fatalnymi walorami smakowymi. Jeśli chcemy świętować bez zbędnego przepłacania, zdecydowanie lepiej zdecydować się na prosecco. Jego ceny oscylują w granicach od kilkunastu do 120 złotych. Jeśli zależy nam na zadowalającej jakości, zdecydujmy się na butelkę w cenie co najmniej 25 złotych – taka suma pozwala na zakupienie naprawdę smacznego wina.

Drugim, prawdopodobnie równie intuicyjnym czynnikiem odróżniającym szampana od pozostałych win musujących jest miejsce jego produkcji. Oryginalny musujący trunek pochodzi z Szampanii lub kilku innych regionów Francji. Warunkiem jest stosowanie specjalnego sposobu fermentacji, zwanego metodą szampańską lub tradycyjną. W tej procedurze dochodzi do tzw. drugiej fermentacji, która odbywa się w zamkniętej kapslem butelce.

Konsekwencją opisanej wyżej metody jest powstanie naturalnych bąbelków, z których tak znany jest ten szlachetny trunek. Naturalne musowanie można jednak osiągnąć również w inny sposób – przeprowadzając drugą fermentację w kadziach. W taki właśnie sposób powstaje prosecco. Metoda ta jest tańsza niż metoda szampańska, a jednocześnie pozwala na uzyskanie bardzo dobrych walorów smakowych – wina naturalnie gazowane są znacznie smaczniejsze i szlachetniejsze od tańszych odpowiedników, odznaczają się złożonymi aromatami i głębią smaku. Mimo wszystko bąbelki są jednym z kryteriów, po których możemy odróżnić prosecco od szampana – to pierwsze ma je lżejsze i bardziej ulotne, a wzbogacone nimi wino bardziej się pieni. Z kolei gaz w tym drugim jest bardziej wyrazisty i ostrzejszy – wynika to z faktu, że ciśnienie w butelce jest wyższe, aniżeli w kadzi. Jeśli „szampan” kosztuje mniej niż kilkanaście złotych, możemy być pewni, że dwutlenek węgla został do niego sztucznie wtłoczony.

Jak wspomnieliśmy wyżej, główną różnicą między szampanem i innymi winami musującymi jest ich smak. To nieprawda, że szampan jest drogi wyłącznie z powodu swojej renomy, a podobny efekt można uzyskać znacznie niższym kosztem. Oczywiście, nie wszystkie tańsze od niego trunki są niegodne polecenia – dobre prosecco czy cava z pewnością mają niejednego zagorzałego wielbiciela. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób smaki te są od siebie różne, choćby po to, by być w stanie docenić każdy z nich.

W smaku szampana wprawny smakosz wyodrębni nutki migdałów, skórki pomarańczowej, a nawet biszkoptu. Z kolei prosecco smakuje raczej kwiatami, owocami (np. cytrusami, gruszką czy jabłkiem) oraz wanilią, śmietanką czy miodem. Warto wiedzieć także, że oznaczenia smaku na prosecco i szampanie różnią się od siebie. Na butelce prosecoo możemy przeczytać słowa takie jak brut, extra-dry, dry oraz demi-sec. Natomiast szampan występuje w następujących wariantach: brut intégral, brut zéro, brut, sec, demi sec oraz doux.